Architektura krajobrazu Proinwestycja Projekty Urbanistyka WSZYSTKIE DZIEDZINY

Skwer Krasińskiego i Skwer Broniewskiego w Warszawie

CO: Projekty budowlano-wykonawcze w obszarze pasa drogowego dla obszaru A.7.I. – ul. Krasińskiego na odcinku od ul. Powązkowskiej do ul. Broniewskiego, tzw. „Skweru Krasińskiego” oraz obszaru A.7.II. – ul. Broniewskiego na odcinku od ul. Krasińskiego do al. Jana Pawła II, tzw. „Skweru Broniewskiego”
GDZIE: Warszawa, Dzielnica Żoliborz
KIEDY: 26.03.2019 r. – 31.08.2021 r.
KTO: PROINWESTYCJA Katarzyna Łowicka

Główny projektant:

  • mgr inż. arch. kraj. Katarzyna Łowicka – architektura krajobrazu, urbanistyka, koordynacja
  • mgr inż. Paweł Batóg – drogi
  • mgr inż. Łukasz Tomaszewski – elektryka
  • mgr inż. Tomasz Gałazin – inżynieria sanitarna (Tom 2.2.2-4, z którego ZZW finalnie zrezygnowało)

Współpraca projektowa:

  • inż. arch. kraj. Dominik Tyborowski – architektura krajobrazu, wizualizacje
  • mgr inż. arch. Tomasz Birezowski – wizualizacje, architektura (PZT)
  • inż. Jerzy Klimowicz – konstrukcja
  • inż. Arkadiusz Depta – drogi

Sprawdzający: mgr inż. Krzysztof Taranek – elektryka

Przedmiary i kosztorysy: inż. Adam Grodzki
Opracowanie: mgr inż. arch. kraj. Katarzyna Łowicka, inż. arch. kraj. Dominik Tyborowski, mgr inż. Paweł Sikorski, mgr inż. Paweł Batóg, inż. Arkadiusz Depta.

DLA KOGO: Zarząd Zieleni m.st. Warszawa

POWIERZCHNIA: ok 8,74 ha

Przedmiotem opracowania była dokumentacja projektowo-przetargowa dla inwestycji pod nazwą: Infrastruktura „Zielone ulice” – Etap I w zakresie ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej (obszar A7. I – tzw. „Skwer Krasińskiego”) oraz ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego (obszar A7. II– pod roboczą nazwą „Skwer Broniewskiego”).

W odpowiedzi na potrzeby mieszkańców, rozpoznane w procesie konsultacji społecznych dla zadania podstawowego (vide Zielone ulice Warszawy – zadanie A7: Broniewskiego – Krasińskiego), zespół PROINWESTYCJA zaprojektował atrakcyjnie urządzone tereny zieleni w pasach drogowych ul. Krasińskiego na odcinku od ul. Powązkowskiej do ul. Broniewskiego oraz ul. Broniewskiego na odcinku od ul. Krasińskiego do al. Jana Pawła II. Urządzenie terenu zostało dostosowane do wytycznych i uzgodnień jednostek miejskich.

Krótko o projekcie

Ryc. 1. Plan tzw. ” Skweru Krasińskiego” opracowany na tablice informacyjne, które mają stanąć na terenie skwerów w ramach realizacji inwestycji. Projekt: Proinwestycja Łowicka Katarzyna dla ZZW

Wzdłuż ul. Z. Krasińskiego na odcinku od ul. W. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej (na tzw. „Skwerze Krasińskiego”) zaprojektowano drogę dla rowerów, dodatkowe ciągi spacerowe oraz oświetlenie. Wprowadzono urozmaiconą rzeźbę terenu, w tym murki i górki betonowe, małą architekturę oraz zieleń ozdobną. Projekt zagospodarowania zawiera elementy programowe ze zwycięskiego wniosku z budżetu partycypacyjnego pn. „Skwer Krasińskiego”. Dla poprawy bezpieczeństwa użytkowników, skorygowano lokalizację przejścia dla pieszych oraz przystanków autobusowych w rejonie skrzyżowania ul. Z. Krasińskiego z ul. Przasnyską, a także zaprojektowano wyniesione przejazdy i przejścia dla pieszych.

Na terenie Skweru Krasińskiego projektuje się m.in. małą architekturę wg indywidualnego projektu. Na odcinku pomiędzy ul. Przasnyską a ul. Elbląską zaprojektowano drewniane pergole, siedziska w formie drewnianych ramp oraz tzw. „Pociąg” których układ przestrzenny nawiązuje do historii bocznicy kolejowej, która tu niegdyś była . Na odcinku pomiędzy ul. Anny German a ul. Przasnyską zaprojektowano drewniane trejaże.

Ryc. 2. Tzw. „Pociąg” – Projektowany układ podestów drewnianych, bali i pachołków drewnianych, z betonowymi ozdobnymi murkami prefabrykowanymi, które w ogólnym widoku, można interpretować jako zarys pociągu towarowego. Projekt: Proinwestycja Łowicka Katarzyna dla ZZW

Ryc. 3. Trejaże wg indywidualnego projektu oraz tzw. ławka warszawska zastosowana na terenie skwerów. Wizualizacja Tomasz Birezowski
Ryc. 4. Plan tzw. „Skweru Broniewskiego” opracowany na tablice informacyjne, które mają stanąć na terenie skwerów w ramach realizacji inwestycji. Projekt: Proinwestycja Łowicka Katarzyna dla ZZW

Teren zieleni wzdłuż ul. W. Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Z. Krasińskiego (tzw. „Skwer Broniewskiego”) został wyposażony w drogę dla rowerów, dodatkowe ciągi spacerowe oraz oświetlenie. Wprowadzono małą architekturę, murki betonowe oraz zieleń ozdobną. W ramach inwestycji przewidziano też wymianę nawierzchnię istniejącego chodnika wzdłuż Instytutu Chemii Przemysłowej. Teren zawiera elementy programowe ze zwycięskiego wniosku z budżetu partycypacyjnego pn. „Żoliborz Południowy przyjazny dla każdego – Psi Park”.


Ryc. 5. Strefa dla spacerujących ze zwierzętami , tzw. „Psi Park” na tzw. „Skwerze Broniewskiego” – Widok na część z polem piaskowym zaaranżowanym drewnianymi elementami. Wizualizacja: Dominik Tyborowski, Katarzyna Łowicka Proinwestycja

Ryc. 6. Strefa dla spacerujących ze zwierzętami , tzw. „Psi Park” na tzw. „Skwerze Broniewskiego” – Widok na część trawiastą strefy.
Wizualizacja: Dominik Tyborowski, Katarzyna Łowicka Proinwestycja

Przedmiot i cel planowanej inwestycji

Przedmiotem planowanej inwestycji jest przebudowa dróg publicznych: ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej, ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego oraz ulicy Przasnyskiej (fragm. dz. nr 49/1 w obrębie 7-03-04 i fragm. dz. nr 2 w obrębie 7-03-03), bez zmiany granic pasa drogowego w celu realizacji założeń „Uszczegółowionej koncepcji aranżacji zieleni wzdłuż ulic wraz z projektem wykonawczym nasadzeń i towarzyszących im zmian w granicach pasów drogowych wybranych ulic w Warszawie – część A, zadanie A7 – ulice: Broniewskiego, Krasińskiego” dla:

  • obszaru A7. I – tzw. „Skweru Krasińskiego” – tj. pasa drogowego ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej
  • obszaru A7. II – pod roboczą nazwą „Skwer Broniewskiego” tj. pasa drogowego ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego

Wyżej wymienione zadanie inwestycyjne ma nazwę: infrastruktura „Zielone ulice” – etap i w zakresie ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej (obszar A7. I – tzw. „Skwer Krasińskiego”) oraz ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego (obszar A7. II– pod roboczą nazwą „Skwer Broniewskiego”).

Lokalizacja planowanej inwestycji

Ryc. 7. Plan orientacyjny, Katarzyna Łowicka Proinwestycja

Planowana inwestycja położona jest w dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy, w województwie mazowieckim i obejmuje pas drogowy:

  • drogi publicznej powiatowej – ulicy Krasińskiego, od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej
  • drogi publicznej powiatowej – ulicy Broniewskiego, od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego
  • drogi publicznej gminnej – ulicy Przasnyskiej, na odcinku pomiędzy ul. Krasińskiego a szafą oświetlenia OS 235 (budowa chodnika oraz ułożenie kabla oświetlenia ulicznego, przebudowywanego w ramach inwestycji ZZW)

Łączna powierzchnia terenu objętego inwestycją wynosi 87 356 m2 (ok 8,74 ha).

Zakres planowanej inwestycji

Planowana inwestycja obejmuje przebudowę dróg publicznych: ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej, ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego oraz ulicy Przasnyskiej (fragm. dz. nr 49/1 w obrębie 7-03-04 i fragm. dz. nr 2 w obrębie 7-03-03), bez zmiany granic pasa drogowego, w ramach inwestycji pod nazwą: Infrastruktura „Zielone ulice” – Etap I w zakresie ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej (obszar A7. I – tzw. „Skwer Krasińskiego”) oraz ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego (obszar A7. II– pod roboczą nazwą „Skwer Broniewskiego”).

W ramach inwestycji zaplanowano wykonane robót budowlanych, podlegających zgłoszeniu robót:

  1. Wykonanie dwukierunkowej ścieżki rowerowej po południowej stronie ul. Krasińskiego, szerokości 2,5 m (w tym oznakowanie pionowe i poziome, elementy bezpieczeństwa ruchu), wraz z niezbędnymi zmianami w istniejącym zagospodarowaniu pasa drogowego, wynikających z projektu:
  • Przebudowy dwóch wlotów ulic dochodzących do ul. Krasińskiego w zakresie wyniesienia przejazdów rowerowych i przejść dla pieszych, zmiany lokalizacji istniejących przejść dla pieszych, regulacja elementów odwodnienia (ścieki przykrawężnikowe, wpusty kanalizacji deszczowej):
    • Wlot ul. wewnętrznej (dojazd do nieruchomości położonych przy ul. Krasińskiego 61 (wykonanie powierzchni najazdowych przed przejazdem rowerowym i przejściem dla pieszych, zmiana lokalizacji istniejących przejść dla pieszych, elementów odwodnienia),
    • Wlot ul. Anny German (wykonanie powierzchni najazdowych przed przejazdem rowerowym i przejściem dla pieszych, zmiana lokalizacji istniejących przejść dla pieszych, elementów odwodnienia) wraz z korektą promieni wlotu, wymianą warstwy ścieralnej, przebudową przyległych chodników,
  • Przebudowa przyległych ciągów pieszych
  1. Wykonanie dwukierunkowej ścieżki rowerowej po południowej stronie ul. Broniewskiego, szerokości 2,5 m (w tym oznakowanie pionowe i poziome, elementy bezpieczeństwa ruchu)
  2. Wykonanie dwukierunkowego odcinka ścieżki rowerowej po zachodniej stronie ul. Matysiakówny, szerokości 2,0 m (w tym oznakowanie pionowe i poziome, elementy bezpieczeństwa ruchu)
  3. Wykonanie nowych ciągów pieszych i placyków (chodniki z płyt betonowych, chodniki z lanego betonu, ścieżki spacerowe i placyki z nawierzchni mineralnej, nawierzchnie bezpieczne) wraz z niezbędnymi zmianami w istniejącym zagospodarowaniu pasa drogowego wynikających z projektu (m.in. przebudowa istniejących chodników na dowiązaniach do wykonywanych ciągów pieszych), a także przebudowa istniejących chodników w złym stanie technicznym
  4. Zmiana lokalizacji przystanków autobusowych Przasnyska 01 i Przasnyska 02 w obrębie skrzyżowania ul. Krasińskiego i ul. Przasnyskiej (m.in. przestawienie w kierunku zachodnim istniejących wiat przystankowych) oraz likwidacja przystanku autobusowego Przasnyska 03 na ul. Przasnyskiej
  5. Zmiana lokalizacji przejścia dla pieszych przez ul. Krasińskiego po wschodniej stronie skrzyżowania ul. Krasińskiego i ul. Przasnyskiej (przesunięcie przejścia w kierunku zachodnim)
  6. Przebudowa sieci oświetlenia
  7. Ukształtowanie terenu wynikające z projektu zagospodarowania terenu
  8. Budowa obiektów małej architektury związanych z funkcją drogi:
  • ławki z oparciem, ławki bez oparcia, ławki z ruchomym siedziskiem
  • stoliki z ławami, stoliki z siedziskami
  • siedziska drewniane tzw. „rampy”, siedziska drewniane z ozdobnymi murkami prefabrykowanymi tzw. „Pociąg”
  • trejaże, pergole
  • tablice informacyjno-edukacyjne
  • stalowe kosze na odpadki
  • stojaki na rowery
  • samoobsługowe stacje naprawy rowerów
  • latarnie

Ponadto bez potrzeby zgłoszenia robót zaplanowano wykonanie m.in. następujących elementów:

  • Budowa urządzeń służących do zarządzania ruchem drogowym, w tym urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego
  • Ustawienie betonowych koszy ulicznych (przenośnych), ławek na nawierzchniach betonowych
  • Montaż zabezpieczeń zieleni przez rozjeżdżaniem przez samochody: barierki typu ZOM oraz stalowe kratownice montowane w poziomie nawierzchni w misach drzew
  • Aranżacja terenu okorowanymi belami drewnianymi
  • Gospodarka istniejącym drzewostanem, nasadzenia drzew, krzewów, pnączy, bylin i traw ozdobnych oraz założenie łąk kwietnych, powierzchni trawiastych

Dokumentacja projektowo-przetargowa

Ryc. 8. Widok całej dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Fot. Katarzyna Łowicka

W ramach umowy zawartej pomiędzy Zarządem Zieleni m.st Warszawa a firmą PROINWESTYCJA opracowano dokumentację projektową niezbędną do zgłoszenia robót budowlanych – Tom 2.2.1 Projekt zagospodarowania terenu oraz wielobranżową dokumentację przetargową:

  • Tom 2.2.2_1 Projekt wykonawczy szaty roślinnej wraz z projektem gospodarki drzewostanem
  • Tom 2.2.2_2 Projekty wykonawcze indywidualnych obiektów i elementów małej architektury
  • Tom 2.2.2_3 Projekt wykonawczy ukształtowania terenu
  • Tom 2.2.2_5-1 Projekt wykonawczy przebudowy sieci oświetlenia
  • Tom 2.2.2_6-1 Projekt wykonawczy układu drogowego
  • Tom 2.2.2_6-2 Projekt wykonawczy stałej organizacji ruchu
  • Tom 2.2.3 Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót
  • Tom 2.2.4 Przedmiary robót i kosztorysy inwestorskie, ślepe i zestawienia kosztowe eksploatacji
  • Tom 2.2.5 Projekty wykonawcze innych działań oraz zbiór wytycznych wynikających z koncepcji projektowej, która powinna być zrealizowana dla prawidłowego obrazu ulic:
    • Tom 2.2.5-1 Rozbiórki i przeniesienia elementów zagospodarowania w granicach opracowania
    • Tom 2.2.5_2 Treści systemu informacyjno-edukacyjnego

Opinie i uzgodnienia projektu

Projekt na etapie opracowania przez Zespół Proinwestycja został zaopiniowany i uzgodniony przez:

  • Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawa
  • Biuro Ochrony Środowiska m.st. Warszawa
  • Biuro Polityki Mobilności i Transportu m.st. Warszawa
  • Dzielnica Żoliborz m.st. Warszawa
  • innogy Polska S.A.
  • Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawa S.A.
  • Orange Polska S.A.
  • Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. dostępności
  • Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. komunikacji rowerowej
  • Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o.
  • Wydział Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Policji
  • Zarząd Dróg Miejskich m.st. Warszawa
  • Zarząd Transportu Miejskiego m.st. Warszawa
  • Zarząd Zieleni m.st. Warszawa

W dniu 16.12.2020r. dokonane zostało zgłoszenie robót polegających na przebudowie dróg publicznych: ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej, ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego oraz ulicy Przasnyskiej (fragm. dz. nr 49/1 w obrębie 7-03-04 i fragm. dz. nr 2 w obrębie 7-03-03), bez zmiany granic pasa drogowego, w ramach inwestycji pod nazwą: Infrastruktura „Zielone ulice” – Etap I w zakresie ulicy Krasińskiego na odcinku od ul. Broniewskiego do ul. Powązkowskiej (obszar A7. I – tzw. „Skwer Krasińskiego”) oraz ulicy Broniewskiego na odcinku od al. Jana Pawła II do ul. Krasińskiego (obszar A7. II– pod roboczą nazwą „Skwer Broniewskiego”).

REALIZACJA PROJEKTU

W latach 2021-22 Zarząd Zieleni m.st. Warszawa wydzielił z ww. inwestycji parę mniejszych zadań inwestycyjnych, m.in. :

Zadanie 1: Wykonanie odcinka ciągu pieszego wzdłuż ul. A. German

  • Data publikacji na stronie internetowej ZZW zapytania ofertowego: 08.12.2021 r.
  • Wybrany Wykonawca: „Hosta” Iwona Łapińska
  • Wynegocjowana cena wykonania robót: 25 830 zł brutto
  • Termin realizacji robót: 90 dni od podpisania umowy
  • Realizacja: inwestycja zrealizowana
Ryc. 9 Zakres zrealizowanego zadania ZZW zaznaczony przez Zamawiającego zieloną linią – Odcinek ciągu pieszego wzdłuż ul. A. German. Źródło: Zarząd Zieleni m.st. Warszawa /Zamówienia publiczne

Zadanie 2: Wykonanie „Psiego Parku” przy ul. Broniewskiego wraz z ciągami pieszymi

Inwestycja obejmowała wykonanie robót budowlanych związanych z realizacją psiego parku wraz z ciągami pieszymi w ramach projektu budżetu partycypacyjnego nr 955 pn. „Żoliborz Południowy przyjazny dla każdego – Psi Park” oraz zadania inwestycyjnego pn. Infrastruktura „Zielone ulice – etap I”

  • Data publikacji na stronie internetowej ZZW ogłoszenia o zamówieniu: 11.05.2022 r.
  • Wybrany Wykonawca: AG-COMPLEX sp. z o. o.
  • Zaoferowana cena zamówienia podstawowego zawarta w ofercie Wykonawcy: 756 478,95 zł brutto
  • Termin realizacji robót: 150 dni od zawarcia Umowy
  • Realizacja: inwestycja zrealizowana
Ryc. 10. Zakres zrealizowanego zadania ZZW zaznaczony przez Zamawiającego czerwona przerywaną linią – Odcinek „Psiego Parku” przy ul. Broniewskiego wraz z ciągami pieszymi w rejonie ul. Krasińskiego. Źródło: Zarząd Zieleni m.st. Warszawa /Zamówienia publiczne
Ryc. 11. Zakres zrealizowanego zadania ZZW zaznaczony przez Zamawiającego czerwona przerywaną linią – Odcinek „Psiego Parku” przy ul. Broniewskiego wraz z ciągami pieszymi w rejonie Placu Grunwaldzkiego. Źródło: Zarząd Zieleni m.st. Warszawa /Zamówienia publiczne

Zadanie 3: Wykonanie robót budowlanych oraz nasadzeń w ramach budżetu partycypacyjnego pn. „Skwer Krasińskiego”

  • Inwestycja obejmuje fragmenty terenu zlokalizowane na czterech odcinkach Skweru Krasińskiego – zlokalizowane po południowej stronie ulicy Zygmunta Krasińskiego na odcinku od ul. Władysława Broniewskiego do rejonu ulicy Elbląskiej, w pasie terenu od projektowanej drogi rowerowej (bez drogi rowerowej) do granicy pasa drogowego. (Granice obszarów czterech odcinków Skweru Krasińskiego zostały zaznaczone na rysunku 1 dołączonym do dokumentacji przetargowej).
  • Data publikacji na stronie internetowej ZZW ogłoszenia o zamówieniu: 30.12.2022 r. – anulowane / 17.02.2023 r.
  • Strona internetowa prowadzonego postępowania, na której udostępniane są wszelkie zmiany i wyjaśnienia treści SWZ oraz inne dokumenty zamówienia bezpośrednio związane z postępowaniem o udzielenie zamówienia znajduje się pod adresem: https://ezamowienia.gov.pl/mp-client/search/list/ocds-148610-5dd197c5-aeaf-11ed-b8d9-2a18c1f2976f
  • Termin realizacji robót: 16 miesięcy od daty zawarcia umowy, przy czym: 1) Odcinek 1 – 6 miesięcy od daty zawarcia umowy; 2) Odcinek 2 – 12 miesięcy od daty zawarcia umowy; 3) Odcinek 3 – 16 miesięcy od daty zawarcia umowy.
  • Wprowadzenie Wykonawcy na teren inwestycji: 21.08.2023 r.
Ryc. 12. Orientacyjny zakres inwestycji ZZW zaplanowanej do realizacji w latach 2022-23 pn. „Wykonanie robót budowlanych oraz nasadzeń w ramach budżetu partycypacyjnego pn. „Skwer Krasińskiego” Opracowanie: Łowicka Katarzyna
Ryc. 13. Widok na projektowane górki oraz murki betonowe prefabrykowane w rejonie ul. Przasnyskiej, na odcinku 2 tzw. „Skweru Krasińskiego” pomiędzy ul. Anny German a ul. Przasnyską. Projekt: Proinwestycja Łowicka Katarzyna dla ZZW. Wizualizacja: Proinwestycja Katarzyna Łowicka, Dominik Tyborowski
(Planowana realizacja w ramach odcinka 2 zadania podstawowego oraz opcji 1)
Ryc. 14. Widok na projektowaną alejkę spacerową i pergolę w rejonie ul. Przasnyskiej, na odcinku 3 tzw. „Skweru Krasińskiego”. Projekt: Proinwestycja Łowicka Katarzyna dla ZZW. Wizualizacja: Proinwestycja Katarzyna Łowicka, Tomasz Birezowski, Dominik Tyborowski.
(Planowana realizacja w ramach odcinka 3 zadania podstawowego oraz opcji 2, bez ścieżki rowerowej)

Dalsza realizacja

Mamy nadzieję że Miasto zrealizuje w przyszłości w całości projekt tzw. „Skweru Broniewskiego” oraz „Skweru Krasińskiego” na Żoliborzu. Liczymy, że oprócz ww. zrealizowanych już i planowanych zadań inwestycyjnych ZZW doczekamy się również nowej ścieżki rowerowej, biegnącej przez oba skwery, poprawy bezpieczeństwa na skrzyżowaniach, a także nasadzeń drzew, krzewów i bylin po obu stronach ulic.

Wg projektu „Skweru Broniewskiego” pomiędzy wybudowanym w 2022 roku ciągiem pieszym wzdłuż tzw. „Psiego Parku” a torowiskiem przewidziana jest oświetlona droga rowerowa. Po obu stronach ulicy Broniewskiego zaprojektowane są miejsca do odpoczynku oraz tysiące kwitnących krzewów, bylin, traw ozdobnych! W dokumentacji zakładaliśmy też remont istniejącego chodnika wzdłuż Instytutu Chemii Przemysłowej.